Czytajmy!

Umiejętność czytania jest tym, co odróżnia nas od zwierząt. Sam proces czytania wpływa na rozwój CUN, dlatego jest tak ważny zarówno w rozwoju dzieci z różnego rodzaju schorzeniami jak i w przypadku dzieci rozwijających się harmonijnie.

 

Podczas czytania angażujemy procesy myślowe (poprzez rozumienie czytanego tekstu) oraz systemy zmysłowe wzroku, słuchu a także koncentrację uwagi. Czytaniu towarzyszą ponadto takie procesy myślowe jak odkodowywanie informacji oraz jej przetwarzanie związane z myśleniem abstrakcyjnym (odkodowywanie informacji dźwiękowej ukrytej pod kształtem litery słowa). Musimy pamiętać, że każdy człowiek posiada własny/ indywidualny profil dominacji półkul mózgowych.

Dziecko w sekwencji rozwojowej do około 10. roku życia posiada dominację prawopółkulową związaną z całościowym odbiorem informacji płynących z otoczenia. W tym okresie kształtuje się proces syntezy postrzegania wzrokowego, słuchowego i motorycznego. Wynika z tego, że umiejętność czytania kształtuje się od ogółu do szczegółu – od całościowego obrazu wyrazu, poprzez całościowy obraz sylaby aż do najmniejszego elementu, jakim jest litera/głoska. Przetwarzanie w wyrazie/słowie litery i głoski związane jest z analizą. Jeśli dziecko jest już gotowe rozwojowo do tego procesu, samo wyznaczy moment, który będzie odpowiedni dla rozpoczęcia przez nie samodzielnego pisania, które to jest ściśle związane z procesem analizy, czyli znajomością liter. Im szybciej dziecko podejmuje próby czytania globalnego, tym łatwiej i szybciej osiąga umiejętność analizy i wszystkich procesów z nią związanych.

Niezwykle ważne jest dla rozwoju umiejętności czytania i pisania, aby trening globalnego czytania był prowadzony przy użyciu liter pisanych, gdyż pismo pisane jest naturalnym pismem, którego CUN uczy się szybko (przyswaja kształt litery i kierunek jej pisania). W późniejszym okresie ma to bardzo duże znaczenie podczas kształtowania umiejętności prawidłowego pisania liter, wyrazów, wypowiedzi. Pismo drukowane, choć otaczające nas zewsząd, w gruncie rzeczy jest tylko „protezą pisma”, czymś zastępczym. Warto również wspomnieć, iż kiedy dziecko nauczy się czytać pismem pisanym, nie będzie miało trudności z czytaniem druku. Jednak jeżeli rozpoczniemy naukę czytania w odwrotnej kolejności, rozpoczynając od pisma drukowanego, możemy spotkać się z różnorakim trudnościami takimi jak problemy z prawidłowym kierunkiem pisania liter, realizacją grafomotoryczną danego kształtu, łączenie pisma pisanego z drukowanym czy też całkowite wyeliminowanie pisma pisanego i posługiwanie się jednie pismem drukowanym.

Dzieci czytające globalnie nie tylko szybciej dojrzewają do umiejętności szkolnych takich jak czytanie i pisanie, ale czynią to w sposób prawidłowy i bez niepowodzeń w tym zakresie. W efekcie układają sobie świat, systematyzują informacje, szybciej kształtują procesy poznawcze. Dzieje się tak poprzez naturalną chęć dziecka do nauki, a należy pamiętać, że CUN jest jak gąbka: szybko przetwarza potrzebne informacje dzięki czemu dziecko ”ucząc się” jednocześnie czerpie radość z zabawy tą nauką. Czy może się udać? Spróbujcie sami i piszcie!

 

CZYTANIE CAŁOŚCIOWE GLOBALNE

I. Uczymy się czytać wg sekwencji rozwojowej. Dziecko do ok. 10. roku życia kształtuje swój indywidualny profil dominacji półkul mózgowych, aby po zakończeniu tego procesu móc w pełni korzystać ze swojego potencjału.

Do ok. 10. roku życia dziecko (uczeń) jest prawopółkulowe. Świat spostrzega przez całości obrazów, dopiero potem następuje ich analiza.

Czytanie to ta umiejętność, która prowadzona zgodnie z sekwencją rozwojową, zaopatruje ucznia nie tylko w bogactwo słownictwa pojęciowego, nie tylko w dobrą technikę czytania, ale również w rozumienie treści czytanych samodzielnie.

Jest to szczególnie ważne w procesie edukacyjnym, w którym przeważająca ilość poleceń sformułowana jest językiem pisanym.

II. Pismo pisane jest naturalnym pismem. Każda litera alfabetu „wpisuje się” w CUN i na wyobrażenie tej litery w umyśle, nawet wówczas, kiedy dziecko nie potrafi jej nazwać.

Pismo drukowane jest wszechobecne, ale jest nieuświadomioną „protezą” pisma. Piszemy i czytamy naturalnie pismem pisanym. Jeśli dziecko opanuje czytanie w sekwencji rozwojowej od całości wyrazu, kształtowania jego obrazu graficznego, przez część wyrazu, jakim jest sylaba, a kończąc na pojedynczej literze jako kodzie znaku i jeśli będzie to pismo naturalne (pisane) wówczas będzie odkodowywał w sposób swobodny i jednoznaczny każdy inny rodzaj „protezy” pisma, czyli np. druk.

III. Czytanie to odkodowywanie systemu znaków, z których każdy posiada własny dźwięk. Jest to związane z kształtowaniem procesów myślowych. Zakres pojęć, czyli odkodowanych – zrozumiałych ciągów znaków uzależniona jest od potencjału intelektualnego ucznia.

IV. Czytanie to rytmiczne sekwencyjne wydawanie dźwięków o określonej długości, częstotliwości, intensywności, o określonej powtarzalności znaków.

V. Czytanie to ruch gałki ocznej prowadzony w odpowiednim kierunku, oraz utrzymywanie wzroku na linii odkodowywanych znaków i dźwięków.

VI. Czytanie to uczucia i emocje kształtowane pod wpływem odkrywania nowych treści.

VII. Czytanie to myślenie, odkrywanie związków przyczynowo-skutkowych.

VIII. Czytanie to wyobraźnia, kształtowanie wrażliwości dziecka.

IX. Czytanie to rozwój:

  • Zdobywanie nowych wiadomości
  • Korzystanie z nowych wiadomości
  • Tworzenie własnych sadów i opinii